W 2010 r. ukazała się na naszym lokalnym rynku książka pt. PRZYDROŻNE ZNAKI
POBOŻNOŚCI LUDOWEJ NA TERENIE DEKANATU CHOJNICKIEGO IPARAFII
NIEPOKALANEGO POCZĘCIA NMP W KROJANTACH. Nie każdy stał się jej szczęśliwym posiadaczem. To spowodowało próbę przybliżenia jej zawartości w kolejnych postach bloga w takiej chronologii jak w książce. Korzystając z okazji spotkania się w ten sposób z czytelnikiem proszę o zgłaszanie uwag, uzupełnienie jej treści czy przesłanie fotografii dokumentujących dzieje tych szczególnych znaków. Adres mailowy: ako59h@g.pl
Kilka słów ze wstępu: Zbieranie materiału na temat Bożych Mąk jest pasjonującą przygodą i jednocześnie pracą detektywistyczną. Przygodą jest spotkanie z Jezusem na przydrożnym krzyżu, który nie tylko zaznacza tam swoją obecność, ale również pragnie nam coś powiedzieć przez swoją obecność w tym właśnie miejscu. To także spotkanie z Maryją w jej przedziwnej obecności tam, gdzie jej Syn chce, by była i spełniała misję, której cel jest tylko znany Synowi i Matce. Z kolumn, nisz i kapliczek spoglądają na nas aniołowie i święci, których obieramy sobie za szczególnych orędowników i patronów. To oni w szczególny sposób mówią nam o ludziach, którzy te miejsca przygotowali i o nie dbają.
Poniższe strofy opowiadają o tych postaciach, które spotykamy przy każdej możliwej okazji na rozdrożu, przy domu, na placu czy budynku.
Z poszczerbionego krzyża
Ciało Twoje wiatr zniszczył
Jakby niedawno było biczowane.
Z Dzieciątkiem, w koronie,
Stąpająca po wężu i ze łzami
Uwięziona w gablocie
Święci Franciszku, Antoni, Florianie
Straż trzymacie przy drodze lub w bramie
Opiekę miejcie nad nam
I nad naszymi drogami
Boski posłańcu miłości
Dla ciebie uczynił człowiek
Pomnik ludzkiej wdzięczności.
Opiekunie miłości
Przewodniku dróg zawiłości
Światło roztropności.
24.07.2007 A. O.
PARAFIA BAZYLIKI MIEJSZEJ P.W. ŚCIĘCIA ŚW. JANA CHRZCICIELA
Parafia farna jest matką dla wszystkich parafii wchodzących w skład Dekanatu Chojnickiego. Zarazem jest najstarszą parafią w Chojnicach i jedną z najstarszych na Pomorzu. Historycy datują jej powstanie na przełom XII i XIII wieku, niektórzy jeszcze wcześniej.
Kościół został zbudowany w stylu gotyku nadwiślańskiego w latach 1340 – 60 i konsekrowany przez bpa Piotra sufragana arcybiskupa gnieźnieńskiego. Z kościołem tym wiązało się ściśle rozwijające się życie religijne, kulturalne, polityczne i oświata. Tu w XIV wieku powstała pierwsza szkoła parafialna.
Jak znamienite miejsce na Pomorzu zajmowała fara, świadczy fakt, że w 1466 roku patronatem swoim objął ją król polski Kazimierz Jagiellończyk. Od tej pory kandydatów na proboszczów chojnickich przedstawiali królowie do akceptacji arcybiskupowi gnieźnieńskiemu.
Przełomowa data w dziejach fary to rok 1555. Wtedy to protestanci zajęli wszystkie kościoły w mieście. W zamieszkach został zabity broniący swojej świątyni ks. Jan Schnicki[1]. Wydarzenia te spowodowały przeprowadzkę proboszcza do pobliskich Powałek i tamtejszy kościół stał się tymczasową siedzibą dla chojnickich proboszczów.
Po wieloletnich staraniach, wyrokiem Sądu Królewskiego w 1616 roku, kościół wrócił do katolików, a odzyskaną świątynię objął ks. Jan Gleisen Doręgowski, który wcześniej usilnie zabiegał o jej zwrot. Przez wieki istnienia parafii farnej jej proboszczami było wielu wybitnych kapłanów. Trzeba tu wymienić ks. Bolesława Makowskiego ( 1922-1934), filomatę pomorskiego i działacza niepodległościowego, historyka sztuki. Jego dziełem była regotyzacja kościoła i rekonstrukcja sklepień krzyżowych. Wspomnieć należy ostatniego przedwojennego proboszcza ks. Pawła Marchlewskiego, który został zamordowany przez hitlerowców w Dolinie Śmierci koło Chojnic. Po wojnie proboszczem był ks. Bernard Czapliński ( 1945-46) późniejszy biskup sufragan chełmiński, a następnie biskup chełmiński. W dalszej kolejności proboszczami byli: ks. dr Arkadiusz Liss ( 1947 -1974), ks. Roman Lewandowski[2] ( 1975 – 1999), od 1999 roku ks. Jacek Dawidowski, który obecnie jest dziekanem Dekanatu Chojnickiego[3].
Dzięki staraniom ks. proboszcza Romana Lewandowskiego świątynia chojnicka została podniesiona do godności bazyliki mniejszej. Tytuł ten przyznał kościołowi Jan Paweł II w dniu 11 marca 1993 roku. W pierwszą rocznicę tego wydarzenia przybyli do bazyliki Prymas Polski ks. kardynał Józef Glemp oraz nuncjusz apostolski arcybiskup Józef Kowalczyk[4].
W historię kościoła wpiszą się lata 2006 i 2007. Wówczas dzięki staraniom ks. proboszcza Jacka Dawidowskiego kościół wraz z otoczeniem przechodził gruntowną renowację. Parafia obejmuje swym zasięgiem głównie starą część miasta oraz wsie Angowice i Chojnaty. Posiada kościół filialny p.w. Zwiastowania NMP w Chojnicach ( gimnazjalny). Liczy ok. 9500[5] wiernych.
Krzyż tzw. misyjny drewniany, zawieszony od strony północnej bazyliki. Po obu jego bokach znajdują się murowane tablice z napisami dotyczącymi odbytych po II wojnie światowej misji świętych.
Krzyż tzw. misyjny drewniany, zawieszony od strony północnej bazyliki. Po obu jego bokach znajdują się murowane tablice z napisami dotyczącymi odbytych po II wojnie światowej misji świętych.
Fot. 1. Krzyż misyjny na bazylice
Widoczne poniżej krzyża okienko wychodzi z krypty,
Po prawej stronie widnieje napis Ratuj duszę swoją. Pamiątka Misji św. 1-V-9-1948. Po drugiej: Ratuj duszę swoją. Pamiątka Misji św. 16-01-8-1958.
W październiku 2007 roku do krzyża zostały przymocowane odnowione tabliczki z informacjami o kolejnych misjach, jakie odbyły się w kościele. Zawierają one w kolejności od góry następującą treść: Misje Święte
1 – 9 V 1948 r. Księża Redemptoryści; Misje Święte 21 – 31 VIII 1958 r. Ojcowie Oblaci; Misje Święte 24 VIII - 1 IX 1968 r. Ojcowie Oblaci; Misje Święte 2 – 10 XII 1978 r. Księża Pallotyni; Misje Święte 8 – 16 IV 1989 r. Ojcowie Redemptoryści; Misje Święte 26 IX – 3 XII 2000 r. Bracia Pocieszyciele.28 IX – 2 X 2011 r. Bracia Pocieszyciele.
Jan Brunka w notatce przekazanej autorowi opracowania pisze: Krzyż wiszący na ścianie zewnętrznej Bazyliki w Chojnicach od strony Gimnazjum przy bocznych drzwiach przednich, wykonał mój wujek Józef Brunka, rzeźbiarz ur. 23.12.1904 r. w Czarniżu k/ Brus. Józef był bratem mojego ojca Franciszka a krzyż wykonał przed wyjazdem na stałe do Kanady, a wyjechał w 1929 r. Krzyż jest wykonany z drewna dębowego. Uważam, że powyższe jest odnotowane w dokumentach parafialnych.
Kwiecień 2008 r. PRZYPISY.
[1] Zob. Z. Stromski, Pamięci godni chojnicki słownik biograficzny 1275-1980, Bydgoszcz 1986, s. 35.
[2] W 2007 r. obchodził 50 – lecie święceń kapłańskich.
[3] Wymieniono tylko proboszczów z XX w.
[4]. Por. Gazeta Pomorska nr 135 z12-13V1999 r., (red. K. Ostrowski), Nasze parafie, s. 12.
[5] Zob. Rocznik Diecezji Pelplińskiej 2010, s. 126-128.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz